Naast ons op de camping stond een man die over zijn auto zei: ‘Hij rijdt lachend 1 op 20’.
Ik liep meteen weg, want als mensen zo praten weet ik genoeg.
Vanuit de tent hoorde ik de man tegen mijn vriend zeggen: ‘Dat komt omdat hij zijn toerental aanpast als er een caravan achter hangt. Hij is slim.’
‘Nee’, zei ik hardop in de tent en ik deed de rits dicht. Dingen kunnen niet ‘omdatten’. Zelfs auto’s niet. Want ze kunnen niet nadenken, hebben geen mening en geen reden om iets wel of niet te doen, zoals een toerental aanpassen.
Het is hetzelfde wanneer je zegt: ‘De trein is te laat, omdat er blaadjes op de rails liggen.’ Alsof die blaadjes ’s ochtends unaniem besloten: wij gaan lekker op de rails liggen vandaag.
Bij dingen past ‘doordat’ beter. Doordat geeft een oorzaak aan. De auto past zijn toerental aan doordat er een computer in zijn autobesturingsdinges zit; blaadjes vallen op het spoor doordat het herfst is of doordat het waait.
Mensen kunnen wel omdatten. Want ze kunnen zelf nadenken en dingen wel of niet doen.
Dus: ‘Omdat ik me nooit verdiep in auto’s – omdat, ik bedoel, boeiûh –, weet ik er niks van af.’
Of: ‘Ik ben te laat, omdat ik mijn wekker niet had gezet.’
Wat grappig is: als mensen gaan ‘doordatten’ in plaats van ‘omdatten’. Dat klinkt alsof ze de reden buiten zichzelf willen zoeken. ‘Ik ben te laat, doordat mijn wekker niet stond.’
Ja, eh, hállo.
Oké, dus: mensen kunnen omdatten, dingen niet
De Taaladviesdienst is relaxter over het verschil tussen ‘omdat’ en ‘doordat’. Maar zij hebben vast nooit een gesprek gevoerd over slimme auto’s.
Hier ontmoette ik op de camping Frans: ‘Onze vorige buren waren na één nacht weg’
En hier meneer De Vries (uit hem heb ik een schrijftip over stiltes gefilterd).
Wil je nou eindelijk eens weten wat het verschil is tussen ‘tot zo’ en ‘tot straks’? Lees het hier.
Foto © Martijn van de Griendt